سلام بر تک تک افراد کاروان خودآگاهی! حالتون چطوره؟ خوب یا عالی؟
می دانیم که اولین وظیفه و مسئولیت اصلی ما در این جهان، آن است که خود را زیر نظر گرفته، انتخاب ها، افکار، گفتار و کردارهای خویشتن را با حق و حقیقت، کرامت و عدالت و نیکی و پاکی، هماهنگ سازیم و درجه اول به امور مربوط به خود بپردازیم! چنان که دیگران نیز نسبت به خود همین وظیفه را دارند! عمری که به ما و دیگران داده شده، برای همین است! حتی توجه، خیرخواهی، نصیحت و تذکر به دیگران و .....، نیز برای خود ما و به منظور نجات، سلامت و انجام وظیفه خود ماست! ولی سرک کشیدن، زیر نظر گرفتن، جستجو کردن، عیب جویی، گمانه زنی، اظهار نظر و داوری کردن در مورد دیگران، که متاسفانه از کودکی به ما یاد داده شده و اکنون عادت ماست، نه تنها مسئولیت ما نیست که در بسیاری از موارد، از نظر خداوند و دین الهی، حرام شرعی و در نگاه عقل و خرد انسانی، خطایی بزرگ و از نظر اجتماعی و فرهنگی، عامل فروپاشی و گسست جامعه است؛ بدین رو غفلت از خویش و صرف وقت و به این مقدار، پرداختن به امور دیگران، کاری ناپسند و خطایی بزرگ است!
به نظر می رسد یکی از اشکالات فکری و فرهنگی ما این است که خود را فراموش می کنیم و به دیگران می پردازیم؛ در حالی که باید بیشتر به خود بپردازیم که مسئولیت اصلی ماست و از تجسس و داوری نسبت به دیگران، که نه وطیفه ماست و نه کاری است در حد امکان و قدرت ما انسانها، بپرهیزیم! در روایات آمده که: طوبی لمن شغله عیبه عن عیوب الناس؛ خوشا به حال آن که توجه به عیب خودش، او را از پرداختن عیب دیگران باز دارد! ( نهج البلاغه،خطبه 176)
البته من هم می دانم که همه انسان های دور و بر ما، دارای اشکال و نقص می باشند و هرگز کامل و بدون عیب نیستند، ولی بیایید تا روز قیامت، روزی که آفتاب حقیقت روشن گردد، داوری در مورد انسانها را به خداوند واگذاریم! مطمئن باشید که تجسس، داوری، ویرایش، پیرایش و نسخه پیچی ما در مورد دیگران، نه تنها برای خود ما هیچ سودی ندارد، بلکه در اغلب موارد، برای ما زیان آور است و چه بسا حرام بوده، خشم، غضب و لعنت الهی را در پی داشته باشد. پس چه نیکو است که شما که می خواهید به کسی بپردازید، قبل از دیگران به خود بپردازید. امام علی علیه السلام می فرمایند:
«مَنْ نصب نفسه للنّاس اِماما فَعَلیه اَنْ یَبْدأَ بتعلیم نَفْسِه قَبْلَ تعلیم غیره وَ مُعَلِّم نَفْسِهِ و مؤدّبها اَحقُّ بالاجلال مِنْ مُعَلّم الناسِ و مؤدّبهم»؛ هرکس خود را پیشوای دیگران قرار می دهد، پس بر او لازم است که قبل از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و کسی که به تعلیم و ادب کردن نفس خود می پردازد، به احترام و بزرگداشت، سزاوارتر از کسی است که به آموزش و مودب ساختن دیگران، اشتغال دارد! »
حتی اگر می خواهیم فرار از پرداختن به خود و اختصاص دادن وقت خود به جستجو، عیب جویی، پرداختن، پیرایش و ویرایش دیگران را امر به معروف و نهی از منکر بنامیم و آن را مهم و وظیفه شرعی خود قلمداد کنیم، باید بدانیم که اولین کسی که باید مورد امر به معروف و نهی از منکر قرار گیرد، خودمان هستیم! ما باید بدانیم و باور کنیم که اگر آمرین به معروف و ناهین از منکر، خود آلوده باشند، کارشان اثر مثبتی نخواهد داشت و تلاششان به جایی نخواهند رسید. امام علی علیه السلام می فرماید: « لَعَن اللّه ُ الآمرین بالمعروف التارکین له و الناهین عن المنکر العاملین به؛ خداوند لعنت کند آنان که دیگران را امر به معروف می کنند ولی خودشان آن کار نیک را انجام نمی دهند و خداوند لعنت کنند کسانی را که دیگران را از کار زشت نهی می کنند ولی خود آن کار زشت را انجام می دهند!»
خداوند متعال به ما پیامی هشدار دهنده فرستاده است: کبر مقتا عندالله ان تقولوا ما لا تفعلون؛ نزد خداوند به شدت موجب خشم است که چیزی را بگویید که خود عمل نمی کنید!
بنابر این بیایید از این عادت نامطلوبی که موجب خشم و غضب الهی، لعنت و گرفتاری دنیوی و اخروی است، دست برداریم و ذهن و احساسمان را عادت دهیم که از این پس به اصلاح خویشتن مشغول گردد! موفق باشید!