درس ششم: بیداری و آگاهی، رکن نخست زندگی اصیل

رکن نخست و اولین گام زندگی حقیقی و اصلی انسان، بیداری است؛ بیداری از همه غفلت ها و بیداری در برابر عادی شمردن زندگی پر از غم و ترس و خشم و رنج کنونی است. همه ما با تمام وجود می فهمیم که این زندگی پر از دلهره و استرس، سرشار از خشم و رنج، زیبنده ما نیست و با وجود ما ناسازگار است! 

باید بیدارشویم و زندگی اجتماعی بیرونی را همان زندگی درونی، واقعی و همیشگی خود نپنداریم! نمودهای بیرونی خود را به جای بودن های درونی ننشانیم! این قدر به خاطر ظهور بیرونی ناپایدار، از عمر خود مایه نگذاریم و از جسم و جان و روح الهی خود، بیگاری نکشیم! و با غم و ترس و خشم و دغدغه های بیهوده، به خود آسیب نزنیم!

هر وقت فهمیدیم که بیگاری کشیدن از خود، غم و حسرت خوردن، خود نبودن، فیلم بازی کردن برای اثبات خود و جلب نظر دیگران و پوشاندن ضعف هایمان، بس است و ادامه دادن این وضعیت توهمی در زندگی، صحیح نیست، اندکی از خواب غفلت بیدار شده ایم! هر وقت از این همه ترس، اضطراب، نفرت، بدگویی، بدخوری و ... خسته شدیم و به طور جدی اراده کردیم که دیگر آن وضعیت نامطلوب را ادامه ندهیم، بیدار شده ایم!

پس از بیداری، نوبت در پیش گرفتن زندگی آگاهانه است؛ هر گاه که از فرو غلطیدن در کام زندگی اجتماعی بیرونی و برای دیگران زندگی کردن، دست برداشتید، لازم است زندگی درونی آگاهانه ای را در پیش بگیرید؛ یعنی همه امور درونی خود را؛ از فکرهایتان گرفته تا احساسات و عواطف گوناگون، خواسته ها و تصمیمات خویش را زیر نظر بگیرید و ریشه هر یک از آنها را پیدا کنید و دریابید که چرا این فکر یا احساس یا هدف و تصمیم را پیدا کرده اید؟ چرا این گونه غذا می خورید؟ و این گونه حرف می زنید؟ چرا خوش یا بدبین هستید؟ همه کارهایمان باید از حالت اتوماتیک در بیاید و ما دیگر همچون ربات های آدم نما نباشیم که عادتها، تلقین ها و آموزش های احتمالا غلط گذشته، ما را مدیریت کنند؛ از این پس لازم است هر امر درونی و بیرونی ما، آگاهانه و با دقت و ریشه یابی صورت بپذیرد! خداوند بزرگ را می خوانم که در این گام سخت، ما را موفق نماید.

درس پنجم: ارکان زندگی اصلی انسان

عزیزان همراه! سلام علیکم! از همراهی شما متشکرم! امیدوارم سرشار از شور و نشاط زندگی باشید!

با عنایت به مباحث گذشته، اگر تصمیم گرفته اید که حیات واقعی و اصلی خودتان را، زندگی کنید، اگر اراده کرده اید که حیات جاودانه خود را خودتان رقم بزنید، اگر می خواهید زندگی شما در اختیار خودتان قرار گیرد و خودتان، داستان زندگی خویش را  بنویسید و خودتان نقش "قهرمان اول" زندگی خود را ایفا کنید، باید بدانید که: زندگی حقیقی و واقعی انسان، دارای چهار رکن است:

1. بیداری و آگاهی 

2. انتخاب و اختیار آگاهانه همه امور مربوط به خود

3. بر عهده گرفتن مسئولیت همه انتخاب ها و تصمیمات گذشته و اکنون خود

4. زندگی در زمان حال و رهاسازی خود از اسارت غم و حسرت های گذشته و نگرانی های آینده. 

در درس های بعد به توضیح این ارکان چهارگانه می پردازیم. ان شاء الله.

درس چهارم: ضرورت پرداختن به زندگی اصلی و معنوی خود

از مطالب گذشته دریافتیم که باید غفلت از زندگی حقیقی و اصلی خویشتن را کنار بگذاریم؛ زیرا زندگی جاودانه ماست و در آخرت باید پاسخگوی تمام لحظات آن باشیم و به جای پرداختن به دیگران و امور دیگر، یا به جای متمرکز شدن و صرف وقت و انرژی خود در زندگی اجتماعی و کوشش برای اثبات خود، دفاع از خویش و خوب جلوه دادن خودمان نزد دیگران و تلاش برای جلب نظر و رضایت  خویشاوندان، همکاران و افراد دیگر اجتماع، باید به طور جدی نسبت به زندگی اصیل خویش، توجه نمود و وقت لازم برای آن صرف نمود و اهتمام مداوم داشت و گر نه به خسارتی جبران ناپذیر دچار می شویم! خسارت از دست دادن همه سرمایه خود به توهم کسب رضایت دیگران! توهمی که هرگز یا اساسا حاصل نمی شود و یا ادامه نمی یابد!

خداوند متعال، ما را به توجه و پرداختن به خود فرا خوانده است: یا ایها الذین امنوا علیکم انفسکم؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، بر شما باد به خویشتن! (مائده، 105)

مولوی نیز چه زیبا هشدار می دهد:

در زمین دگران خانه مکن       کار خود کن، کار بیگانه مکن! 

بیایید تصمیم بگیریم از کنار هیچ یک از افکار، احساسات، اهداف و خواسته ها، سخنان و حتی کلمات، رفتار و کردارها و ارتباطات خوب و بد خود، به آسانی عبور نکنیم؛ بلکه همه امور خود را با دقت زیر ذره بین قرار دهیم تا ریشه افسردگی و اضطراب، رنج و نابسامانی، ترس و خشم انباشته، نزاع و جنگ درونی خویش را بفهمیم و بتوانیم نسخه درمان ویژه خود و راه برون رفت از مشکلات و تعارضات درونی خویش را کشف نماییم و به صلح کامل درون و امنیت خاطر و آرامش پایدار نفس دست یافت و از این همه دغدغه، بی قراری، ترس، استرس و خشم و عصبانیت رها شویم. ان شاء الله.

کتاب "خودنگاشت" برای زیر نظر گرفتن خویشتن، تدوین شده است و می تواند یاور خوبی برای شما در این زمینه باشد. موفق باشید.

درس سوم: ویژگی های زندگی فردی و معنوی

 خداوند متعال، هر انسان را به صورت یک فرد، تنها و مستقل آفریده است؛ حتی اگر دوقلو و چندقلو به دنیا بیاید؛ به همین جهت زندگی فردی، همان زندگی اصلی، اصیل، مستقل و جاودانه آدمی است. خداوند متعال می فرماید:

و لقد جئتمونا فردی کما خلقناکم اول مره؛ همه شما تنها و به صورت فردی به نزد ما می آیید، همان گونه که ما شما را تنها آفریدیم. (مائده، 97).

این زندگی اصیل، در درون و باطن انسان جریان دارد، ولی برخی جلوه هایش در زندگی خانوادگی و اجتماعی نیز ظاهر می شود. هیچ کس جز خود فرد بر آن تسلطی ندارد و حتی نمی تواند از آن مطلع گردد مگر خود فرد بخواهد.

زندگی فردی، بودن و حقیقت ماست و کیفیت گفتمان درونی و احساسات ما نسبت به خودمان و دیگران و جهان و جایگاه احساس خوشبختی یا بدبختی ماست. 

زندگی فردی ما،  شش عرصه و ساحت دارد که ما باید آنها را مدیریت کنیم: 1. افکار و باورها 2. احساسات و عواطف 3. اهداف، خواسته و تصمیمات 4. سخن و گفتار 5. اعمال و رفتار 6. روابط و مناسبات.

در برابر، زندگی خانوادگی و اجتماعی، همان روابط و جایگاه خانوادگی، طبقه اجتماعی، موقعیت سیاسی، شغل، ثروت، عنوان ها، مدرک و مدالها و افتخارات ما است که بسیار مهم است، اما چون انسان موجودی جاودانه و همیشگی است و این امور، محدود و منحصر به زندگی دنیاست، تنها بخشی از زندگی ما را تشکیل می دهد و به طور موقت با ما همراهی می کند.

تمرین: افزون بر زندگی مهم خانوادگی و اجتماعی، ما باید به زندگی فردی و اصلی خود مان نیز توجه داشته باشیم و برای آن زندگی جاودانه، همیشگی و حقیقی خود نیز برنامه ریزی کنیم.

درس دوم: انواع زندگی انسان

هر انسان، دارای دو نوع زندگی است:

1. زندگی فردی: این زندگی را زندگی شخصی، زندگی اصیل، زندگی درونی، زندگی داخلی، زندگی حقیقی، زندگی معنوی، زندگی باطنی، زندگی اصلی، زندگی اختیاری، زندگی جاودانه و زندگی اخروی نیز می نامند! این زندگی، "منش"، "حقیقت" و "بود" ما را شکل می دهد و به آن  "haracter" نیز گویند. "منش" خودیت و فردیت ماست و همیشه با ماست و ما در روز قیامت با آن محشور می شویم.

2. زندگی خانوادگی و اجتماعی: به این نوع از زندگی، زندگی بیرونی، زندگی بدلی، زندگی خارجی، زندگی اعتباری، زندگی مادی، زندگی ظاهری، زندگی فرعی، زندگی موقت و کوتاه و زندگی دنیوی نیز می گویند! این زندگی، "شخصیت"، "موقعیت"، "نمود" و "جلوه های بیرونی" و اجتماعی ما را تشکیل می دهد و به آن  "personality"  نیز گفته می شود. این زندگی منحصر و محدود به دنیاست و با پایان یافتن عمر، همه مواهب، اعتبارات، عنوان های جذاب و پر طمطراق و روابطش در هم می ریزد و تمام می شود. این زندگی، اگر چه بسیار مهم است ولی تنها زندگی ما نیست؛ بلکه در حقیقت باید پرتوی از  زندگی درونی ما باشد.

با کمال تاسف بسیاری از مردم، فقط در حال انجام زندگی اجتماعی هستند و از زندگی اصلی و اصیل خود که در درونشان شکل می گیرد و کاملا در اختیار آنهاست، یا به طور کلی غافل هستند و یا آن را فراموش کرده اند و یا اصالت و اهمیت آن را نمی دانند و یا زندگی بیرونی و اجتماعی خود را به جای آن قرار داده اند و فکر می کنند انسان فقط دارای همان زندگی اجتماعی و بیرونی است!! 

نکته مهم و جالب توجه آن است که زندگی حقیقی هر یک از ما که باید آن را طراحی نموده، بنویسیم و سپس آن را به اجرا درآوریم، زندگی فردی و درونی است!

راستی شما از کدام دسته هستید؟ آیا زندگی درونی و حقیقی خود را می شناسید؟ آیا آن را از زندگی بیرونی و اجتماعی خود تفکیک کرده اید؟

تمرین: اگر تا به حال از زندگی حقیقی خود غافل بودید، یا به اهمیت و اصالت آن توجه نداشتید،  از هم اکنون زندگی فردی و واقعی خود را تجربه و تمرین کنید! خداوند همراه و یاورتان خواهد بود؛ ان شاء الله.